App Store

Google Play

{{seriesTitle}} - De serie

NL - Details page - Device banner - 894x1036

Onbeperkte toegang tot een oneindige bibliotheek vol verhalen - allemaal in 1 app. 

Luisteren én lezen

Johan Braeckman

Wij mensen lopen het risico om foute ideeën op een slimme manier te rationaliseren. En zo graven we onszelf steeds dieper de denkput in. Hoe komt dat nu eigenlijk? En hoe voorkomen we dit? Kritisch denken komt niet van nature. Een blind proces van natuurlijke selectie heeft ons opgezadeld met een brein dat uitermate feil- en kwetsbaar blijkt voor foute ideeën, ondanks de indrukwekkende prestaties die het dagelijks levert. Helder denken is een vaardigheid die verworven dient te worden. Net zoals je zonder training nooit topsporter kan worden, zal ook niemand in staat zijn om de valkuilen van ons denken te vermijden zonder gerichte oefening in kritisch denken. Johan Braeckman leidt ons rond in de dwaalwegen van onze psychologie en in de verleidelijke redeneerfouten waarvoor we onszelf en onze kinderen maar beter kunnen behoeden. Dit hoorcollege is een vervolg op de succesvolle serie Kritisch denken van Johan Braeckman.

INHOUD

College 1. Kleine filosofie van de oplichtersfilosofie
H1. Helder denken over slordig denken
H2. Een parafrase op een uitspraak van Socrates en enkele vuistregels
H3. Over Bernard Madoff en andere oplichters
H4. Lef en leugens en hoe ons te beschermen

College 2. Kritisch denken over religie
H5. Over een bijzonder buitengewone bewering
H6. De hardnekkigheid van religie
H7. De groepspsychologische dynamiek van religie
H8. De cognitieve wetenschap van religie

College 3. Wie een put graaft voor zichzelf, geraakt er moeilijk uit
H9. Over rationeel denken
H10. Steeds dieper de denkput in
H11. Over religie, radicalisering en geweld
H12. De toekomst van het rationele denken

Home Academy

Hoorcolleges over psychologie

Valkuilen van ons denken: Een hoorcollege over de kracht van kritisch denken

Jelle Reumer

Seks is een zaak die het leven doordrenkt. In dit hoorcollege van een uur spreekt Jelle Reumer over de biologische achtergrond van seks en de evolutionaire zin daarvan. Hij neemt de luisteraar mee naar het centrale idee van de Darwiniaanse evolutie: het Variatie-Selectie-Reproductie algoritme. Aan bod komen onderwerpen als voortplantingstrategieën, seksuele selectie, genenmix, spermacompetitie, overspel, broedzorg en de rol van ons verstand.

Inhoud

1. Introductie

2. College. Evolutie en seks

Evolutie en seks: Een hoorcollege over de biologie achter seks

Helder en kritisch denken, is lastiger dan het lijkt. Mensen zijn geneigd om patronen te herkennen die niet bestaan en toevallige gebeurtenissen als betekenisvol te zien. We vertrouwen meer op anekdotische verhalen dan op wetenschappelijk onderzoek. Johan Braeckman behandelt in zijn college de psychologische factoren die het kritisch denken bemoeilijken. Hij verduidelijkt hoe we helderder kunnen leren denken en ons kunnen behoeden voor foute vormen van redeneren.
 

INHOUD

College 1. De ondraaglijke lichtgelovigheid van de mens

H1. Kritisch denken ontwikkelt zich niet spontaan

H2. Zijn slimme mensen extra kwetsbaar?

H3. De valkuilen van het denken I

College 2. Hoe werkt kritisch denken en hoe werkt het niet?
 H4. De valkuilen van het denken II

H5. Wat is kritisch denken zeker niet?

H6. De kritische denker onderzoekt

College 3. Het brein schept orde en patronen, en soms ook illusoir

H7. Over pareidolia

H8. Over de selectiviteit van waarnemingen en de constructie van samenzweringstheorieën

H9. Samenzweringstheorieën: de aanslagen van 9/11

College 4. De wondere werking van het menselijk brein

H10. Het geheugen is geen harde schijf: verdrongen en gecreëerde herinneringen

H11. We zijn ons brein: bijna-dood en out of body ervaringen I

H12. We zijn ons brein: bijna-dood en out of body ervaringen II

College 5. Het vermogen tot bedrog en zelfbedrog

H13. De kritische denker onderzoekt II: spoken

H14. Hoaxes, bedrog en zelfbedrog: Han van Meegeren

H15. Zelfbedrog en alternatieve geneeskunde

College 6. Religieuze beweringen en vuistregels voor het kritische denken

H16 De kritische denker onderzoekt III: bidden

H17. Vuistregels voor het kritische denken

H18. Slotbedenkingen en een uitspraak van Spinoza

Kritisch denken: Hoorcollege over het ontwikkelen van heldere ideeën en argumenten

Frans Verstraten

Onze wereld draait om psychologie. Toch weten maar weinig mensen wat deze wetenschap inhoudt. De meest indrukwekkende machine in ons lijf, het brein, is verantwoordelijk voor al ons denken en doen.

Verstraten geeft een helder en toegankelijk overzicht van de wereld van de psychologie. Met aandacht voor de geschiedenis van het vakgebied en de diverse gebieden waarmee de psycholoog zich bezighoudt, zoals het geheugen, leren, motivatie, emotie, waarneming, taal, sociaal functioneren en psychische problemen.

Inhoud

College 1. Een kleine geschiedenis, kritisch denken en de eerste stappen naar het brein

H1. Wat is psychologie? Een kleine geschiedenis.

H2. Het belang van kritisch denken en goed onderzoek.

H3. Zintuigen brengen de buitenwereld naar ons brein

College 2. Functies van het brein: biologische grondslagen en geheugen

H4. Problemen in het brein met een biologische basis

H5. De bron van ons zijn: het geheugen

H6. De alledag van het geheugen

College 3. De ontwikkelende en lerende mens

H7. Ontwikkeling: het opbouwen van een kennisnetwerk

H8. Nieuwe kennis: leren en intelligentie

H9. Leren met belonen en straffen

College 4. De mens als sociaal wezen en de psychologie van elke dag

H10. Sociale psychologie: de mens als onderdeel van een groep

H11. Moderne sociale psychologie: de rol van het onbewuste

H12. Psychologie is zoveel meer: moderne toepassingen

De wereld van onze psyche: Een hoorcollege over de moderne ontwikkelingen in de psychologie

Maarten Doorman

We leven nog steeds in de romantiek. Onze cultuur is bezeten van het verlangen naar echtheid. Het verleden fascineert ons en we verlangen naar roes en het exotische. Een romantisch nationalisme bloeit als nooit te voren. In zijn colleges zet Maarten Doorman uiteen dat de kracht van de romantiek schuilt in haar dynamiek en haar tegenstellingen: het zelf en de ander, gevoel en verstand, wetenschap en kunst. Doorman schetst de historische achtergrond van een aantal hedendaagse debatten over wetenschap, kunst en politiek. Daaruit blijkt hoezeer onze moderne denkbeelden beïnvloed zijn door de romantische ideeën van de 19e eeuw. Zo werpt Doorman een nieuw licht op de hedendaagse cultuur. En op onszelf.

Inhoud

College 1. Inleiding. de romantische orde

H1. De romantiek is in ons en om ons heen

H2. Wat is romantiek? De romantische orde

H3. Komt de romantiek ooit ten einde?

College 2. Mensbeeld van de romantiek. subject en authenticiteit

H4. Dangerous Liaisons

H5. Het romantische subject

H6. De kritiek op het romantische ik

H7. De gevangenis van het ik

College 3. Woodstock. drugs, verbeelding en ironie

H8. Jeugd, sex en terug naar de natuur

H9. Spiritualiteit, drugs, muziek

H10. Verbeelding en ironie

College 4. Een romantische blik op wetenschap

H11. Einsteins genie en het licht bij Goethe

H12. De strijd tussen romantiek en wetenschap

H13. Een onuitroeibaar vooroordeel

College 5. Orde en chaos in de kunsten

H14. De grenzenloze romantiek

H15. Het romantisch grensverkeer

H16. Nieuwe regels en kritiek

College 6. Nationalisme als romantische geest van de politiek

H17. Fichte, Rousseau, Herder

H18. De natie als verzinsel en kompas

H19. Immigratie, nationalisme, romantiek

H20. Nationalisme in het nieuwe Europa

Het romantische bewustzijn: Een hoorcollege over de hedendaagse cultuurfilosofie van de romantiek

Willem Albert Wagenaar

Tal van beruchte rechtszaken hebben een relatie met psychologische verschijnselen, zoals waarnemingen van ooggetuigen, toerekeningsvatbaarheid van verdachten of het oordeelsvermogen van de rechter. Aan de hand van zeven rechtszaken behandelt Wagenaar de basisaspecten uit de psychologie. Daarbij belicht hij tevens het functioneren van verschillende rechtsystemen en enkele kernthema's uit de wetenschapsfilosofie: de beperkingen van wetenschappelijke kennis, onze waarneming en ons geheugen.

Inhoud

College 1. Tenlastelegging en verweer als verhaal: de verdwijning van Maddy en Vicky

College 2. Valse bekentenissen: de Puttense moordzaak

College 3. Seksueel misbruik en hervonden herinneringen: Cindy's valse aangifte

College 4. De vrije wil en misdrijven zonder opzet: de dood op de klimmuur

College 5. Gezichtsvermogen en herkenning van personen: de aanslag op poes Minet

College 6. Merkenrecht, misleiding en verwarring: ruzie om olijfolie

College 7. Ongelukkige vrijages en versierdelicten: de zaak van de populaire politieagent

Psychologie in de rechtszaal: Een hoorcollege over waarneming, geheugen en menselijk gedrag

Rom Brafman

Ori Brafman

Hoe kan het dat gezagvoerder Van Zanten, een ervaren KLM piloot, jaren van training en cruciale veiligheidsregels in de wind sloeg, en zodoende de grootste vliegtuigramp aller tijden veroorzaakte? Waarom zijn we eerder geneigd verliefd te worden als we ons in gevaarlijke situaties bevinden? Waarom wilde niemand luisteren toen Joshua Bell, een van de beste violisten ter wereld, een spontaan optreden probeerde te geven in een Amerikaans metrostation? En hoe kunnen studenten economie overgehaald worden om meer dan 100 euro te betalen voor een briefje van 20?

De gebroeders Ori en Rom Brafman gaan in Onderstroom op zoek naar de onderliggende patronen. Uit hun onderzoek blijkt dat een aantal psychologische onderstromen ons keer op keer weten te verleiden tot irrationeel gedrag. Kennis van deze onderstromen geeft niet alleen een beter begrip van menselijk gedrag, het biedt ook handvatten ter voorkoming van ernstige fouten in de toekomst.

Onderstroom leest als een wetenschappelijke thriller: de auteurs baseren zich op gedegen onderzoek en presenteren hun bevindingen als een spannend verhaal dat borrelt van de anekdotes en verrassende inzichten.

Oorspronkelijke titel: Sway; The Irresistible Pull of Irrational Behavior. Onderstroom is vertaald in het Japans, Koreaans, Russisch, Duits, Portugees, Tsjechisch, Thais, Chinees (versimpeld), Chinees (traditioneel), Grieks, Turks, Italiaans en Spaans. In de Verenigde Staten heeft Sway op de New York Times-bestseller list gestaan.

Inhoud

H1. Anatomie van een ongeluk

H2. Het moeras en commitment

H3. De hobbit en de ontbrekende schakel

H4. Michael Jorden en sollicitatiegesprekken die op eerste afspraakjes lijken

H5. De bipolaire epidemie en het kameleoneffect

H6. In Frankrijk draait de zon om de aarde

H7. Compensatie en cocaine

H8. De rechter met een afwijkende mening

Epiloog

Wim Arts

Onderstroom: De onweerstaanbare drang tot irrationeel gedrag

Asha ten Broeke

Wie de afdeling populaire psychologie in de boekhandel bezoekt, vindt al snel een verklaring voor de bekende 'man-vrouwverschillen': in de oertijd waren de mannen dagenlang op jacht en bleven de vrouwen thuis met de kinderen. Dit soort rollenverdelingen, zo wordt ons verteld, heeft voor allerlei aangeboren verschillen gezorgd, zoals een beter richtingsgevoel voor mannen en betere sociale vaardigheden voor vrouwen.

Maar is dit wel zo? Asha ten Broeke doet op vlotte en humorvolle wijze een radicaal andere theorie uit de doeken.

Uit recente wetenschappelijke ontwikkelingen blijkt dat de meeste verschillen juist niet uit de oertijd stammen. In plaats daarvan worden ze veroorzaakt door hardnekkige denkbeelden die zich, met behulp van biologische mechanismen zoals epigenetica en de plasticiteit van het brein, in onze cultuur genesteld hebben.
De meeste man-vrouwverschillen berusten op ideeën die grotendeels onbewust van generatie op generatie worden doorgegeven. Volgens Asha is het tijd deze te ontmaskeren.

Inhoud

Voorwoord

H1. Mannen van Mars, vrouwen van Venus

H2. We zien wat we willen zien

H3. Genesis 2.0

H4. Het grote kneden

H5. Met man en macht

H6. In het zweet des aanschijns

H7. Driemaal daags hersenspoelen

Het idee M/V: Ontmaskering van een hardnekkig denkbeeld

Paul Bloom

De gedachte aan seks met een maagd is zeer opwindend voor veel mannen. We kiezen ervoor om gemiddeld vier uur per dag voor de televisie te zitten. Onze kinderen spelen met denkbeeldige vrienden. We gaan langzamer rijden om gruwelijke ongelukken beter te bekijken en gaan naar films die ons aan het huilen maken. De manieren waarop we 'genieten' zijn even bizar als uiteenlopend.

Yale Psycholoog Paul Bloom biedt, aan de hand van onder andere de neurologie, pedagogiek, filosofie en economie, een verrassende kijk op dit doorgaans ongrijpbare fenomeen. Op vlotte en humorvolle wijze worden onze verlangens, smaken en fascinaties onder de loep genomen om vervolgens de onderliggende geheimen van het menselijk genieten stuk voor stuk aan het licht te brengen.

Inhoud

Inleiding

1. De essentie van genot

2. Fijnproevers

3. Bedtrucs

4. Performance

5. Verbeelding

6. Het belang van genot

Het geheim van genot: Nieuwe inzichten in waarom en hoe waarom we genieten

Marieke Liem

Moord en doodslag betreft een universeel fenomeen. Maar wat maakt een mens tot moordenaar? Moord is de ernstigste vorm van criminaliteit en wekt, naast gevoelens van onbegrip, onmacht en onveiligheid, ook vragen op, zoals: hoeveel moorden worden er gepleegd? Wie zijn de daders? Waarom doodden zij? Wie zijn de slachtoffers? En: hoe kan dit fenomeen, los van alle sensatie, verklaard worden?

In dit hoorcollege behandelt Marieke Liem deze en andere vragen, gebruik makend van een aantal bekende en minder bekende moordzaken. Per college wordt een ander perspectief gebruikt, te weten het geografische, historische en relationeel perspectief. Zo ontstaat een volledig en genuanceerd beeld van dit extreem type geweld.

De presentatie met een lijst van aanbevolen literatuur wordt als pdf-bestand meegeleverd.

Dit college is tot stand gekomen i.s.m. Studium Generale Universiteit Leiden

Inhoud

College 1. Fataal geweld in geografisch perspectief

H1. Enkele definities en opzet van het hoorcollege

H2. Moord en doodslag veraf

H3. Moord en doodslag nabij

College 2. Fataal geweld in historisch perspectief

H4. De lange termijn daling van fataal geweld

H5. Recente ontwikkelingen in fataal geweld

H6. De veiligheidsparadox

College 3. Fataal geweld in relationeel perspectief

H7. De relatie tussen dader en slachtoffer

H8. Doding in gezinsverband

H9. Relationele nabijheid

Hoorcolleges over psychologie - De serie

Hoorcolleges over psychologie - De serie

Hoorcolleges over psychologie-boeken op volgorde

Luisteren én lezen