App Store

Google Play

{{seriesTitle}} - serían

is Device Banner Block 894x1036

Stígðu inn í heim af óteljandi sögum

Hlustaðu og lestu

Sabahattin Ali

Basim dag, saçlarim kardir,
Deli rüzgârlarim vardir,
Ovalar bana çok dardir,
Benim meskenim daglardir.

Sehirler bana bir tuzak;
Insan sohbetleri yasak;
Uzak olun benden, uzak,
Benim meskenim daglardir.

Kalbime benzer taslari,
Heybetli öter kuslari,
Göge yakindir baslari;
Benim meskenim daglardir.

Yârimi ellere verin;
Sevdami yellere verin;
Yelleri bana gönderin:
Benim meskenim daglardir.

Bir gün kadrim bilinirse,
Ismim agza alinirsa,
Yerim soran bulunursa:
Benim meskenim daglardir.

Sabahattin Ali, sadece Kürk Mantolu Madonna'dan ibaret bir yazar degildir. Kuyucakli Yusuf, Içimizdeki Seytan, Degirmen, Kagni, Ses, Sirça Kösk ve Yeni Dünya'dir. Sabahattin Ali, bazi çeviriler de yapmistir. Antigone, Fontamara, Minna Von Barnhelm bunlardan bazilaridir. Ayrica Sabahattin Ali'nin yazdigi siirlerden bazilari bestelenmistir. Dilimizden düsürmedigimiz sarkilardan, Aldirma Gönül, Leylim Ley, Daglar Daglar, Ben Yine Sana Vurgunum, Göklerde Kartal Gibiydim onun siirleridir.

E-Kitap Projesi & Cheapest Books

Sabahattin Ali Kitapligi Dizisi

Bütün Şiirleri: "Hayat hikayesi ilaveli"

Hiç sen bir su degirmeninin içini dolastin mi adasim?.. Görülecek seydir o... Yamulmus duvarlar, tavana yakin ufacik pencereler ve kalin kalaslarin üstünde simsiyah bir çati... Sonra bir sürü çarklar, kocaman taslar, miller, siçraya siçraya dönen tozlu kayislar... Ve bir kösede birbiri üstüne yigilmis bugday, misir, çavdar, her çesitten ekin çuvallari. Karsida beyaz torbalara doldurulmus unlar...

Taslarin yaninda, duman halinde, sicak ve ince zerreler uçusur. Halbuki dösemedeki küçük kapagi kaldirinca asagidan dogru sis halinde soguk su damlalari insanin yüzüne yayilir...

Ya o seslere ne dersin adasim, her köseden ayri ayri makamlarda çikip da kulaga hep birlikte kocaman bir dalga halinde dolan seslere?.. Yukaridaki tahta oluktan inen sular, kavak agaçlarinda esen kis rüzgari gibi uguldar, taslarin kah yükselen, kah alçalan aglamakli sesleri kayislarin tokat gibi saklayisina karisir... Ve mütemadiyen dönen tahtadan çarklar gicirdar, gicirdar.

Ben çok eskiden böyle bir degirmen görmüstüm adasim, ama bir daha görmek istemem.

Sen askin ne oldugunu bilir misin adasim, sen hiç sevdin mi?

Değirmen

Bir tarla meselesi yüzünden Savruklarin Hüseyin,Arkbasi'nda Sari Mehmet'i vurdu.Otuz evli köy birbirine girdi. Sasirdilar. Herkes korku içinde candarmalarin gelmesini bekliyordu. Halbuki karakol buraya alti saat uzakta idi; köyden kimse cinayet haberini götürmedikçe on bes gün bile ugramazlardi. Bu; köylünün aklina en geç geldi; ondan sonra köyün ihtiyarlari kahvede Hüseyin'in babasi Mevlüt Aga'nin etrafina toplandilar. Sari Mehmet'in bir tek ihtiyar anasindan gayri kimsesi yoktu. Onu karsilarina aldilar; davaci olmamasi için kendisine nasihat etmeye basladilar.Bu sirada ölü disarida, kahvenin bahçesindeki peykede bir hasirin üstünde yatiyordu. Üstüne eski ve pis bir keçe örtmüslerdi. Basucunda iki üç sinek dolasiyor, vinliyordu. Biraz ötede, günesten gözlerini kirpistiran bir sürü ufak çocuk, ellerinde boylarindan büyük degneklerle ve hiç seslerini çikarmadan bu üstü örtülü ölünün, keçenin alt ucundan firlayan ayaklarina bakiyorlardi.

Kağnı

Mevsim mart baslariydi. Karlar erimis, köyün yollari, bazi çukur ve gün görmez yerlerde, pis kokulu bir çamur yigini haline gelmisti. Dört yana kosusan tavuklarla çocuklarin saçtigi çamur, efendilerin ütülü külotlarina siçramis ve yüzlerini burusturmustu. Tekrar dügün evine döndüler, simdi bosalmis olan yari karanlik odada oturup köylerimizin medenilesmesi çarelerini bulmaya basladilar. Fakat on dakikadan fazla bu mevzuda duramadilar, sehir dedikodularina, maas, ücret, barem meselelerine geçtiler ve biraz sonra da uyuyuverdiler.

Deli Emine aksama dogru, yüzü keyifli bir gülüsle parlayarak köye geldi. Iste onun kiymeti böyle eninde sonunda anlasilir ve söhretine kapilip -Yeni Dünya-yi çagiranlar, nihayet ona muhtaç olurlardi. Arkasinda bir sürü merakli ile beraber odaya girince, evvela oturanlarin kibar kibar ellerini sikti, bir kösede kendisine hiç saklanmadan düsmanca bakan -Yeni Dünya-ya tepeden bir -boncur- firlatti, sonra bir kenara oturarak acele hareketlerle oyuna hazirlanmaya basladi.

Yeni Dünya

Bir zamanlar bos gezmeyi is yapmaktan çok seven üç arkadas varmis. Bugünden yarina geçinmek, gittikleri yerlerin birinden yüz bulsalar, besinden kovulmak canlarina tak demis. Alin teriyle kazanip gönül rahatligiyla yemeyi de gözlerine kestiremezlermis, çünkü elleri ise yatkin degilmis. Bir gün, uzun bir yolculuktan sonra, yüksekçe bir tepede oturup asagidaki ovada yayilan büyük bir sehre garip garip bakarlar, acaba bu bilmedigimiz yerde nasil karsilanacagiz, diye aci aci düsünürlerken, içlerinden birinin aklina yaman bir fikir gelmis, hemen yerinden firlayip:

-Gelin benimle beraber, bu sehirde sirça kösk yapalim; ömrümüzün sonuna kadar bolluk içinde, rahat yasariz!- demis.

Ötekiler:

-Bu sirça kösk de nedir?- diye sormuslar, beriki:

-Durmayin, vakit kaybetmeyelim, yolda anlatirim!- diye onlari pesine takmis, bayirdan asagi kus gibi hizla inmeye baslamislar.

Elebasi yolda üç bes sözle arkadaslarina sehire varinca nasil davranacaklarini ögretmis.

Indikleri sehir, o memleketin bassehri imis. Bu memlekette bütün millet çalisir, herkes elinden gelen isi yapar, kendi basina buyruk, beyler gibi yasarmis. Tarlalarda, dükkanlarda insanlar ari gibi çalisir, kazanan kazanamayana destek olur, malini lüzumuna göre baskasiyla degisir, kavgasiz dövüssüz, efendisiz usaksiz, ömrünün sonunu bulurmus. Gündelik islerini gördürmek, nizalarini yatistirmak için aralarindan seçtikleri adamlar hemserilerine hizmet etmekten baska sey düsünmez, zorbaligi akillarindan bile geçirmezlermis.

Sırça Köşk

Vaka Miladi yedinci asirda ve Çin'in payitahtlarindan biri olan Si-Gan-Fu sehrinde geçer.BILGE'nin evinde bir oda, bir kösede bir yatak ve üzerinde BILGE'nin ölüsü. Gece; arkada bedir halinde ay görünür.Sabahattin Ali Esirler adli tiyatral oyununda fantastik bir kurguyla eski Türk-Çin çatismasi ve Çin sarayindan adam kaçirmak isteyen ve imparatorun kizina asik olan bir Türk'ün kahramanlik hikayesini anlatir. Tam bir Turanci kurgudur bu fakat bunun yaninda kahramanlik, ask ve ölüm, böyle fantastik bir kurguda ilginç bir gerçeklik de kazanir. Hikaye ve romanlarindaki toplumcu gerçekçi kimligi bu defa kurguda degil, konuda kendini gösterir.

Esirler: (Oyun)

"Içimizdeki Seytan", Sabahattin Ali'nin 1940 yilinda yayimladigi bir romandir. Roman, Macide ve Ömer isimli iki önemli karakterin askini içerir. Eserde kisilerin iç konusmalari ve kendileri ile hesaplasmalari yaygin olarak kullanilmis, bu yolla duygu ve hisler çok basarili bir sekilde anlatilmistir. Ömer'in sürekli kendini sorgulamasi, olaylara çözüm üretmek istemesi ve basarisiz olmasi göze çarpan hususlardandir. Ömer bu sikintilari içindeki seytandan kaynaklandigina kanaat getiriyor. Bu romaninda, Sabahattin Ali toplumsal gündemin kisilikler üzerindeki baskisini ve güçsüz insanin "kapana kisilmisligini" etkileyici bir biçimde anlatiyor:

"Ögleden evvel saat on birde Kadiköy'den Köprü'ye hareket eden vapurun güvertesinde iki genç yan yana oturmus konusuyorlardi. Deniz tarafinda bulunani sismanca, açik kumral saçli, beyaz yüzlü bir delikanli idi. Baga bir gözlügün altinda daima yari kapali gibi duran ve esya üzerinde agir agir dolasan kahverengi miyop gözlerini vakit vakit arkadasina ve solda, günesin ziyasi altinda uzanan denize çeviriyordu. Düz ve biraz uzunca saçlari, arkaya atilmis olan sapkasinin altindan dökülerek sag kasini ve gözkapaginin bir kismini Örtüyordu. Çok çabuk konusuyor ve söz söylerken dudaklari hafifçe büzülerek agzi güzel bir sekil aliyordu."

İçimizdeki Şeytan

1903 senesi sonbaharinda ve yagmurlu bir gecede Aydin'in Nazilli kazasina yakin Kuyucak köyünü eskiyalar bastilar ve bir kari kocayi öldürdüler.

Kaza kaymakami Salâhattin Bey, Müddeiumumi ile Doktor'u yanina alarak ertesi günü tahkikata bizzat gitti. Candarma kumandani izinli oldugu için yanlarinda bir basçavus ve üç candarma neferi vardi.

Siyah kuzu derisi kalpaklarindan (ve doktorun fesinden) renkli yagmur sulari süzülüyor, sakaklarinda garip sekiller çizdikten sora çenelerinin altinda birleserek gögüslerine damliyordu.

Yolun iki tarafindaki islak sögüt ve hayit agaçlarina düsen yagmur damlalari hafif, melankolik bir tipirti çikariyor, atlarin kumlu yolda intizamsiz izler birakan ayaklan gicirtili ve ezik sesler veriyordu.

Köye yaklastikça yolun kenarlarindaki agaçlarin cinsi degisti. Simdi birçok yerlerde incir ve ceviz agaçlari, yolun kenarlarinda koyu yesil iki duvar gibi yükseliyor, hatta bazi yerlerde iri cevizler tabii bir kemer vücuda getiriyorlardi.

Bu kasvetli ve sipirtili günde hiç ses çikarmadan ilerleyen kafileyi görmek insana elinde olmayan bir ürkeklik veriyordu. Yasi otuz besten fazla olmamasina ragmen kalpaginin kenarindan bembeyaz saçlari görünen kaymakam en ileride, basi önüne egili ve gözleri atinin islak islak sivrilen kulaklarinda, gidiyordu. Müddeiumumi saginda ve biraz acemice ve korkak, atin üzerinde sallaniyor, bir türlü ates almayan çakmagindan sigarasini yakmaya ugrasiyordu.

Kuyucaklı Yusuf

Simdiye kadar tesadüf ettigim insanlardan bir tanesi benim üzerimde belki en büyük tesiri yapmistir. Aradan aylar geçtigi halde bir türlü bu tesirden kurtulamadim. Ne zaman kendimle bas basa kalsam, Raif Efendi'nin saf yüzü, biraz dünyadan uzak, buna ragmen bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek isteyen bakislari gözlerimin önünde canlaniyor. Halbuki o hiç de fevkalade bir adam degildi. Hatta pek alelade, hiçbir hususiyeti olmayan, her gün etrafimizda yüzlercesini görüp de bakmadan geçtigimiz insanlardan biriydi. Hayatinin bildigimiz ve bilmedigimiz taraflarinda insana merak verecek bir cihet olmadigi muhakkakti.

Böyle kimseleri gördügümüz zaman çok kere kendi kendimize sorariz: "Acaba bunlar neden yasiyorlar? Yasamakta ne buluyorlar? Hangi mantik, hangi hikmet bunlarin yeryüzünde dolasip nefes almalarini emrediyor?" Fakat bunu düsünürken yalniz o adamlarin dislarina bakariz; onlarin da birer kafalari, bunun içinde, isteseler de istemeseler de islemeye mahkûm birer dimaglari bulundugunu, bunun neticesi olarak kendilerine göre bir iç âlemleri olacagini hiç aklimiza getirmeyiz. Bu âlemin tezahürlerini disari vermediklerine bakip onlarin manen yasamadiklarina hükmedecek yerde, en basit bir beser tecessüsü ile, bu meçhul âlemi merak etsek, belki hiç ummadigimiz seyler görmemiz, beklemedigimiz zenginliklerle karsilasmamiz mümkün olur.

Sabahattin Ali Kitapligi Dizisi - serían

Sabahattin Ali Kitapligi Dizisi - serían

Sabahattin Ali Kitapligi Dizisi bækurnar í röð

Hlustaðu og lestu